Hoe maak je van cultuur een vast onderdeel in het onderwijs?

Bijeenkomst netwerk voortgezet onderwijs

De Stad Spreekt

Nieuwe Canons

Training cultuurcoördinator voortgezet onderwijs

Scholing primair onderwijs

Cultuureducatie in het hoger onderwijs

Netwerk lokale intermediairs

Nieuwe Canons

Netwerk intermediairs & consulenten voortgezet onderwijs

Training Cultuurcoördinator Voortgezet Onderwijs

Cultuureducatie en kansengelijkheid

Vanaf september 2022 kunnen mbo-instellingen deelnemen aan de pilot met een budget voor kunst- en cultuuractiviteiten. Vanaf het najaar kan het budget worden besteed. Edith Huis in 't Veld werkt aan een project dat erop is gericht om de MBO Card betekenisvol in te zetten. Netwerk Filmeducatie sprak met haar.

In het nieuwste nummer van Nederlandse Letterkunde publiceren Jeroen Dera en Eva Keulen de resultaten van hun onderzoek naar de leesbevorderingscampagne De Weddenschap, die aan de hand van filmpjes van rolmodellen leerlingen in het vmbo moeten aanzetten tot lezen. Dera en Keulen evalueerden de jubileumcampagne van 2020-2021 aan de hand van enquêtes die afgenomen werden bij docenten en leerlingen. “Zeer opvallend in de leerling enquêtes was dat leerlingen die vaker boeken lazen, minder geneigd waren mee te doen aan De Weddenschap toen ze eenmaal wisten dat Famke Louise en Jeangu Macrooy leescoach waren. Het ligt voor de hand dat leerlingen die toch al lezen, het punt niet zien van een deelNaam aan een leesbevorderingscampagne. Intussen werden deze leerlingen ook nauwelijks geënthousiasmeerd over de boeken die in de startfilm werden voorgesteld. In die zin lijkt het erop dat de campagne noch de lezende vmbo-leerling, noch de niet-lezende vmbo-leerling aanspreekt.” In het jubileumjaar van De Weddenschap waren DIO, Famke Louise en Jeangu Macrooy de leescoaches die leerlingen moesten enthousiasmeren om drie boeken te lezen. DIO was het onbekendst en Famke Louise werd door het merendeel van de leerlingen stom gevonden. Ook de docenten vonden haar het minst geschikt om boeken aan te prijzen, terwijl ze wel redelijk positief oordeelden over DIO en Jeangu Macrooy. De onderzoekers bevelen dan ook aan ‘om leerlingen in volgende edities van deze leesbevorderingscampagne (nog) explicieter te betrekken bij de selectie van leescoaches en na te gaan welk imago de beoogde coaches onder de doelgroep hebben.’  Jeroen Dera, universitair docent Nederlandse Letterkunde aan de Radboud Universiteit, licht het onderzoek toe in het radioprogramma De Taalstaat. Volgens Gerlien van Dalen,  directeur van de Stichting Lezen, die de campagne organiseert,  zijn het vmbo en mbo een moeilijke doelgroep om aan het lezen te krijgen en probeert de stichting op velen manieren om de trend van ontlezing te keren. "We nemen de resultaten en aanbevelingen ter harte en kijken in al onze campagnes wat er beter kan."

Buma Music Academy (BMA) werd in 2013 opgestart door Buma Cultuur om het gebrek aan structureel ­muziekonderwijs te compenseren. Inmiddels maken ruim 600 scholen in het voortgezet onderwijs gebruik van het ­modulaire muzieklessenpakket. Buma Cultuur-directeur Frank Helmink: “We willen dat leerlingen van iedere school de mogelijkheid krijgen om live of online deel te nemen aan masterclasses. We hebben een uitgebreid programma opgezet, waardoor artiesten en componisten samen met scholieren muziek gaan maken, schrijven en produceren. Dit is muziekonderwijs zoals iedereen dat graag hadden willen hebben!” Het afgelopen schoolseizoen was. vooral het project Maak ‘t / Deel ’t erg succesvol. Buma Cultuur lanceerde vorig jaar Maak ’t / Deel ’t, een van de zes deelprojecten van het initiatief NieuweMuziekMaken.nl, het platform gefinancierd uit de tweede tranche Steunfonds Rechtensector vanuit het ministerie van OCW. Er werden werkbijdragen voor compositieopdrachten beschikbaar gesteld aan (pop)acts, bands, producers, componisten en tekstschrijvers. Helmink: “Dit project is inmiddels vol op stoom en het Buma Music Academy muziekonderwijs op middelbare scholen wordt overladen met relevant, verrassend en uitdagend lesmateriaal. Lesmateriaal dat niet alleen goed valt bij docenten, maar vooral bij leerlingen. Scholieren, die de afgelopen twee coronajaren (vrijwel) geen muziekles kregen en nu door 24 artiesten en bands van nú, onder wie Bente, Froukje, Banji, Massi, Caza en Dread Pitt, werden en worden geïnspireerd en meegenomen in het maakproces van – ieder twee – nieuwe songs.” “Het is van cruciaal belang (geweest) voor de continuïteit van de carrières van 24 jonge en veelbelovende acts/artiesten en heeft 48 nieuwe songs opgeleverd, waarvan onderdelen van het maakproces inzetbaar zijn voor educatieve doeleinden. Verder motiveert het docenten; de content is Naamlijk, echt, actueel en urgent. Maar bovenal zorgt het ervoor dat jongeren, die door de pandemie in combinatie met hun leeftijd, nog nooit een concert/show bezocht hebben, nieuwsgierig worden naar de live ervaring!”

Tineke van Dijk is de Muziekdocent van het Jaar 2022. Zij is muziekdocent aan het Ichtus College in Veenendaal. Tineke van Dijk liet de andere zeven genomineerden daarmee achter zich. In de afgelopen periode zijn vele honderden stemmen met motivatie uitgebracht. Op basis daarvan ontstond een shortlist met acht genomineerden. Deze zijn allemaal muziekdocenten die op hun school dagelijks het verschil maken voor hun leerlingen. De jury was van Tineke van Dijk bijzonder onder de indruk. Zelfs binnen dit ijzersterke veld van genomineerden sprong zij er bovenuit. De verkiezing van de Muziekdocent van het Jaar is ontwikkeld door Buma Music Academy, een initiatief van Buma Cultuur om muziekonderwijs op scholen terug te brengen en te moderniseren.

Op 24 juni wordt de Muziekdocent van het Jaar bekend. Dat gebeurt op de Christelijke Scholengemeenschap Buitenveldert in Amsterdam, de school van de muziekdocent van 2019, Petra Smit. In de afgelopen periode zijn vele honderden stemmen met motivatie uitgebracht. Op basis daarvan is een shortlist met acht genomineerden bekendgemaakt. De beste, meest bevlogen en inspirerende muziekdocent, die door zijn enthousiasme leerlingen mee weet te nemen en voor een positieve ‘vibe’ zorgt in de klas. Zo laat de Muziekdocent van het Jaar zich omschrijven. Iemand die niet alleen vanuit de theorie, maar vooral ook op basis van de praktijk en dus ook vanuit fun vertrekt. In de klas zelf maar wellicht ook door concerten te bezoeken, optredens te organiseren, flashmobs op poten te zetten, samen videoclips te bekijken of deze misschien wel zelf te maken. De verkiezing van de Muziekdocent van het Jaar is ontwikkeld door de Buma Music Academy, een initiatief van Buma Cultuur om muziekonderwijs op scholen terug te brengen en te moderniseren.

Cultuurcoördinatoren op zowel primair als voortgezet onderwijs doen cultuuronderwijs ‘erbij’, naast hun werk als leerkracht of hun hoofdvak. Niet zo gek dus als in drukke tijden cultuur het onderspit delft. Immers, er moet gerekend worden, er zijn taalachterstanden die weggewerkt dienen te worden en toetsen die gehaald moeten worden. En dan schiet cultuuronderwijs er wel eens bij in. Kortom, het is lastig om cultuuronderwijs ingebed te krijgen in het schoolcurriculum. De training Cultuurcoördinator voortgezet onderwijs, die Kunstloc Brabant afgelopen jaar als pilot heeft georganiseerd, moet de cultuurcoördinator een handje helpen. Ook komend jaar staat deze training weer op de planning. Artikel dat in opdracht van Kunstgebouw door Ludette el Barkany geschreven is en verscheen eerder op de website van Kunstgebouw. Kunstgebouw en Kunstloc Brabant hebben de afsluiting van de training Cultuurcoördinator gezamenlijk georganiseerd voor de deelnemers uit Zuid-Holland en Noord-Brabant. Kunstloc Brabant